Bronek Szpigel z Wyszogrodu uczestnik powstania w Getcie Warszawskim

Bronek Szpigel z Wyszogrodu. Bronek (Boruch) Szpigiel urodził się 4 października 1919 r. w Wyszogrodzie. Kilkanaście miesięcy później wraz z rodzicami przeniósł się do Warszawy i zamieszkał na ulicy Pawiej. Po rozpoczęciu wojny we wrześniu 1939 r. Szpigiel przedostał się do Białegostoku, wkrótce jednak powrócił do Warszawy. Jako mieszkaniec getta działał w podziemiu bundowskim. Od października 1942 r. był członkiem ŻOB-u. W okresie poprzedzającym wybuch powstania pracował w szopie Roericha. Jednocześnie przygotowywał się do walki, biorąc udział w szkoleniu posługiwania się bronią. 8 stycznia 1943 r., kiedy Niemcy rozpoczęli akcję deportacyjną, której celem było wywiezienie z getta do Treblinki 8 tys. Żydów, Szpigiel ukrył się wraz z kolegami na strychu. W powstaniu Szpigiel walczył w rejonie Smoczej, Nowolipek i na Lesznie. Jak inni żołnierze Żydowskiej Organizacji Bojowej zmagał się z brakiem broni. Powstańcy byli wówczas podzieleni na pięcioosobowe grupy. Mieli szczęście, gdy na jedną grupę przypadał jeden granat i jeden mały pistolet, a były grupy, które w ogóle nie miały broni . Getto puścił kanałami 29 kwietnia 1943 r., wyprowadził go jeden z bojowników ŻOB-u – Symcha Rotem-Ratajzer „Kazik”.
Od maja do października 1943 r. walczył w oddziale partyzanckim w Lasach Wyszkowskich, następnie powrócił do Warszawy by walczyć w powstaniu warszawskim. Po powstaniu nie wyszedł z warszawiakami, bo bał się Polaków – „Krył się w gruzach na Siennej z Putermilchami i Pniną Grynszpan; razem było ich dziewięcioro. Nie mieli jedzenia, nie mieli wody. Bronek przez kilka dni kopał studnię w bunkrze blaszanym talerzem. Ziemia była miękka, na głębokości metra dokopał się do wody” , opuścili bunkier dopiero 23 lub 24 stycznia 1945 r. Zmarł w Montrealu wieku 93 lat.

Muzeum Wisły Środkowej i Ziemi Wyszogrodzkiej

Zdzislaw Leszczynski