Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” w Małej Wsi

Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” w Małej Wsi
 

8 luty 1949 rok
            W dniu 8 lutego 1949 roku we wsi Gałki rozegrały się jedne z najbardziej dramatycznych wydarzeń w najnowszej historii naszego regionu. Patrol sierżanta Wiktora Wacława Stryjewskiego pseudonim „Cacko" wchodzący w skład 11 Grupy Operacyjnej  Narodowych Sił Zbrojnych, na skutek donosu, został otoczony przez funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej i Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego z Płocka, Sierpca i Płońska oraz 262 żołnierzy.
         Żołnierze Narodowych Sił Zbrojnych stoczyli nierówną walkę w wyniku której śmierć ponieśli Elżbieta Kozanecka pseudonim (ps) "Basia", Jan Kłobukowski ps. "Janek", Ludomir Peczyńskips."Władek". Aresztowano ciężko rannąJaninęSamorajps. "Celinka", Wiktora Stryjewskiego ps. "Cacko", Wacława Michalskiego ps. "Gałązka", Zygfryda Kulińskiego ps. "Albin". Schwytani partyzanci zostali natychmiast przewiezieni do Warszawy i poddani intensywnemu śledztwu, prowadzonemu przez znanego z okrucieństwa funkcjonariusza Urzędu Bezpieczeństwa Bronisława Szczerbakowskiego.

Kim byli Żołnierze Narodowych Sił Zbrojnych?
         W latach 1945 - 1954 na terenach północnego Mazowsza operowała  11 Grupa Operacyjna  Narodowych Sił Zbrojnych wywodząca się z Armii Krajowej. Żołnierze polskiego podziemia niepodległościowego, którzy pięć lat okupacji niemieckiej zmuszeni byli zamienić na idący ze wschodu stalinowski reżim. W odróżnieniu od tej części społeczeństwa, która uznała władzę ludową narzuconą odgórnie na polecenie Stalina, Oni – wyklęci przez komunistyczny system, nie złożyli broni. Jeszcze raz poszli do lasu bronić miejscowej ludności przed kradzieżami i gwałtami MO, UB i NKWD.

Zdjęcie 1 - Oddział Czarnego

Historia nadała im miano"Żołnierzy Wyklętych"

         Żołnierze i działacze drugiej konspiracji, walczący o wolność narodu polskiego i suwerenność Rzeczypospolitej, byli bezwzględnie zwalczani przez władze komunistyczne przy użyciu regularnych oddziałów wojska, milicji i aparatu bezpieczeństwa, ściśle współdziałających ze stacjonującymi w kraju siłami sowieckiej Armii Czerwonej i NKWD. Terror i represje stosowano także wobec wspierającej podziemie antykomunistyczne ludności cywilnej. Mimo kilkakrotnie ogłaszanych amnestii ujawniający siężołnierze i działacze byli nadal prześladowani i skazywani na karęśmierci lub długoletniego więzienia.  Aż do roku 1989  szykany spotykały weteranów podziemia i ich rodziny, a prawda historyczna o Niezłomnych była fałszowana. Dopiero wolna Polska przywróciła im dobre imię i cześć.

Sierżant Wiktor Wacław Stryjewski pseudonim "Cacko" (1916-1951)

         Urodzony 1 września 1916 r. w Żychowie, powiat Sierpc. Brał udział w szeregach 32 pp w kampanii wrześniowe 1939. W czasie okupacji niemieckiej byłżołnierzem Armii Krajowej w Obwodzie Sierpc.Po wkroczeniu wojsk sowieckich od marca 1945 r. pracował jako dowódca Służby Ochrony Kolei w Sierpcu. W lutym 1946 r. zabił sowieckiego żołnierza, który gwałcił Polkę. Został za to aresztowany i uwięzionyprzez Urząd Bezpieczeństwa. Dzięki współpracującego z konspiracją funkcjonariusza UB, zbiegł z aresztu. Ukrywał się od tego czasu na terenie powiatu Sierpc. Wstępił do oddziału ROAK Obwodu „Mewa” dowodzonego przez Leona Ziółkowskiego „Lisa”. Uczestniczył w wielu akcjach zbrojnych skierowanych przeciwko komunistom. Awansowano go do stopnia sierżanta.

Wiktor Stryjeński
Od 1947 roku pełniąc funkcję dowódcy patrolu bojowego działającego w powiatach Płońsk, Płock i Sierpc brał udział w wielu akcjach przeciwko siłom bezpieczeństwa w tym 11 października 1947 r. brał udział w starciu we wsi Chudzynek powiat Płock, gdzie osobiście zastrzelił Władysława Rypińskiego „Rypę” dowódcę komunistycznego „Szwadronu śmierci” skrytobójczo mordującego byłych żołnierzy Armii Krajowej.

Po obławie, która miała miejsce w Gałkach 8 lutego 1948 roku został poddany prawie półtora rocznym okrutnym śledztwie.  Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego Warszawa z dnia 3 lipca 1950 r.został skazany na 38 - krotną karęśmierci (najwyższy wymiar kary na terenie całej Polski w okresie trwania komunizmu). Skazany przez WSR w składzie; mjr Mieczysław Widaj – przewodniczący, oraz Maksymilian Lewandowski i Antoni Hoffman jako ławnicy w obecności oskarżyciela Jerzego Tramera.Bolesław Bierut decyzją z 1951 r. nie skorzystał wobec Wiktora Stryjewskiego z prawa łaski.

Sierżant Wiktor Wacław Stryjewski został zamordowany w więzieniu mokotowskim 18 stycznia 1951 r. Wyroki śmierci wydano i wykonano również na aresztowanych w Gałkach Wacławie Michalskimps. "Gałązka" i Zygfrydzie Kulińskimps. "Albin".

Mieszkańcy pamiętają o Żołnierzach Wyklętych

         W 2013 roku dzięki niezłomnej i nieugiętej postawie Pana Marcelego Szkopek z Małej Wsi powstałpomnik upamiętniającyŻołnierzy Wyklętych oraz wydarzenia z 8 lutego 1949 roku.
Obok pomnika powstała tablica edukacyjna poświęcona poległym i aresztowanym Żołnierzom.

Uroczystości w dniu 5 marca

         Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” to święto państwowe, przypadające w dniu 1 marca w rocznicę męczeńskiej śmierci siedmiu przywódców Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Zostało ono ustanowione dzięki inicjatywie ustawodawczej podjętej przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego.
Od 2014 roku pod pomnikiem w Starych Gałkach gromadzą się mieszkańcy oddając hołd Żołnierzom Wyklętym. Co roku wydarzenie gromadzi większą liczbę mieszkańców pragnących przywrócić pamięć ukrywaną przez komunistyczne władze.
W roku bieżącym w dniu 5 marca dzięki staraniom Pana Marcelego Szkopek ponownie odbędą się uroczystości, które rozpoczną się o godzinie 11ej Mszą Świętą w Kościele Świętego Maksymiliana Kolbego w Małej Wsi. Po zakończeniu mszy planowany jest  koncert Chóru Gimnazjum z Oddziałem Integracyjnym im. Anny Nakwaskiej z Małej Wsi, Kameralnego Chóru Akademickiego Politechniki Warszawskiej Filia w Płocku, które wykonają patriotyczne pieśni oraz występ Harcerskiego Zespołu istniejącego przy 64-ej Artystycznej Drużynie Harcerskiej” Zośka i Alek” i Gromadzie Zuchowej” Jędrusie” w Małej Wsi. Po ich zakończeniu w kościele, planowane jest złożenie kwiatów pod pomnikiem w Starych Gałkach. Grupa Rekonstrukcyjna Stowarzyszenia Historycznego im. „ 11 Grupy Operacyjnej NSZ” z Płocka oraz Pluton Reprezentacyjny Klas Policyjnych w Zespole Szkół im. Królowej Jadwigi w Czerwińsku uświetnią ten dzień.  Uroczystości w Małej Wsi i Gałkach Starych wpisały się w kalendarz wydarzeń patriotycznych.

Wojciech Boratyński